Riêng đối với món bánh chưng, để được ngon, khi luộc bánh phải xanh, ăn mềm vừa phải, không nát, không cứng thì đòi hỏi kinh nghiệm lựa chọn nguyên liệu để làm bánh. Xin chia sẻ với các bạn các kiến thức cơ bản để chọn lá dong, gạo nếp, đỗ xanh và thịt.
1. Chọn lá dong
Chọn loại lá bánh tẻ (không quá già hoặc quá non) thì mới dễ gói và cho bánh màu xanh đẹp.Chọn loại lá bánh tẻ (không quá già hoặc quá non) thì mới dễ gói và cho bánh màu xanh đẹp, khổ lá rộng vừa phải, mỗi bánh chọn 4 chiếc lá. Truớc khi gói bánh, cần ngâm lá vào một chiếc chậu to chừng 30-45 phút, sau đó dùng khăn mềm để cọ rửa cả hai mặt lá cho sạch. Lá rửa xong rồi, dựng lên cho ráo nước. Sau đó dùng khăn khô và sạch lau lá cho thật khô, dùng dao sắc cắt bớt gân lá cho lá mềm, dễ gói, rồi mới bắt đầu gói bánh.
2. Chọn lạt để buộc bánh
Lạt gói bánh chưng là loại lạt dang, mỏng, mềm và dẻo dai. Mỗi một chiếc bánh cần khoảng 2-4 chiếc lạt tuỳ bạn muốn buộc hình chữ thập (2 lạt) hay hình vuông (4 lạt) trên bánh.
3. Chọn gạo nếp ngon
Chọn loại nếp có hạt đều, mẩy ngon nhất là loại nếp cái hoa vàng.Bạn hãy chọn loại nếp có hạt đều, mẩy ngon nhất là loại nếp cái hoa vàng, vừa thơm vừa dẻo. Loại gạo nếp nương của Điện Biên cũng rất thơm ngon. Gạo phải ngâm ít nhất là 8 tiếng rồi mới đãi sạch sạn, để cho ráo nước, rồi mới gói bánh. Mỗi chiếc bánh có thể gói từ 0,5 đến 1kg gạo, tuỳ độ to nhỏ mà bạn thích.
4. Chọn đỗ xanh
Khi chọn loại đỗ xanh tiêu, hạt nhỏ, ruột vàng thì sẽ thơm ngon hơn.Đỗ xanh hay còn được gọi là đậu tầm, đây là loại đậu hay được sử dụng làm giá đỗ. Khi chọn loại đỗ xanh tiêu, hạt nhỏ, ruột vàng thì sẽ thơm ngon hơn. Đỗ xanh xay vỡ, ngâm trong nước chừng 1-2 giờ rồi đãi sạch vỏ xanh, đồ chín, đánh tơi để làm nhân bánh. Tỷ lệ thông thường là "8 gạo: 2 đỗ". Loại đỗ này bạn có thể mua tại các chợ quê thì chất lượng sẽ tốt hơn.
5. Chọn thịt tươi ngon
Chọn loại thịt 3 chỉ hoặc thịt vai sấn thì mới ngon; không nên chọn loại thịt quá nạc. Thịt rửa sạch thái thành các miếng dài chừng 5-7cm, dày chừng 0,5cm, ướp muối tiêu cho ngấm chừng 15 phút trước khi gói bánh.