Còn phải chờ đến bao giờ?
Từ năm 2016 tới nay, rất nhiều người dân huyện Bình Chánh (TP HCM) xin hợp thức hóa đất mua giấy tay do chủ cũ tự phân lô đất nông nghiệp rồi xây nhà không phép từ những năm 2000. Huyện nhận hồ sơ nhưng giấy chứng nhận thì mãi chưa trả cho người dân.
Năm 2000, bà NTLA mua mảnh đất 85 m2 bằng giấy tay và cất nhà tại đường Nữ Dân Công, xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh. Tháng 10/2016, bà LA nộp hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận nhà đất. Nhưng cho đến nay, bà vẫn chưa nhận được kết quả.
Ông Trần Văn Trâu (ấp 2C, xã Vĩnh Lộc B) có diện tích đất gần 11.000 m2 được UBND huyện Bình Chánh cấp giấy đỏ đất nông nghiệp vào năm 2000. Ông Trâu tự phân lô và bán lại bằng giấy tay hàng trăm mảnh đất cho nhiều người. Tất cả những người này đều xây nhà không phép và sinh sống ổn định trên phần đất đã mua từ 15 năm nay.
Trong số đó có bà Nguyễn Thị Hai. Tháng 1/2016, bà Hai nộp hồ sơ xin hợp thức hóa tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) huyện Bình Chánh và được hẹn trả kết quả vào tháng 3. Thế nhưng sau 2 năm, giờ đây bà Hai vẫn chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. “Lần nào đến cán bộ cũng nói giấy đã xong nhưng chưa trả được vì chưa có người ký”, bà Hai bức xúc.
Thẩm quyền không rõ ràng
Đại diện Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh xác nhận có gần 1.000 hồ sơ của người dân xin cấp giấy chứng nhận đang bị ách tắc tại cơ quan này. Nguyên nhân là do chưa xác định Sở TN&MT ký hay do UBND huyện ký.
Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT, cho biết rất nhiều quận huyện tại TP HCM như Nhà Bè, Hóc Môn… cũng xảy ra tình trạng trên. Đặc biệt, với dạng đất nông nghiệp được chủ tự san lấp, phân lô hoặc xây dựng nhà ở không phép.
Khu đất nông nghiệp 11.000 m2 ở xã Vĩnh Lộc B được phân lô, bán giấy tay
“Rất nhiều trường hợp một mảnh đất đã mua bán nhiều lần bằng giấy tay. Cũng có không ít trường hợp diện tích đất rất nhỏ, không đảm bảo hạn mức tối thiểu khi tách thửa do chủ đất chia tách nhiều lần bán cho nhiều người”, ông Thắng cho biết thêm.
Năm 2016, Sở TN&MT TP HCM xin ý kiến của Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT) về hướng giải quyết cho các trường hợp này. Bộ hướng dẫn “phải xử lý vi phạm trước khi tiến hành cấp giấy”. Tiếp đến Sở TN&MT có văn bản hướng dẫn một số quận, huyện như Nhà Bè, Bình Chánh về thẩm quyền giải quyết là của quận, huyện.
Tuy nhiên, tháng 1/2017, trong văn bản trả lời một số nội dung vướng mắc về thẩm quyền cấp giấy chứng nhận tại TP.HCM, Tổng cục Quản lý đất đai lại xác định những trường hợp nêu trên “thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở TN&MT”. Kể từ thời điểm đó, tất cả hồ sơ bị ách lại tại các quận, huyện. “Do lấn cấn này mà hồ sơ của người dân chưa thể xử lý” - ông Thắng giải thích.
Có 2 luồng quan điểm khác nhau về thẩm quyền quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Một quan điểm cho rằng các khu đất của chủ cũ đều đã được cấp giấy đỏ, chủ đất đã tự ý phân lô trái phép và bán cho người khác thì việc cấp giấy cho người nhận chuyển nhượng không được xem là cấp lần đầu (vì đất đã có biến động). Mà theo quy định, đất đã có biến động (như mua bán, tặng cho, thừa kế…) thẩm quyền cấp giấy chứng nhận thuộc về Sở TN&MT.
Theo luồng quan điểm thứ 2 thì những lô đất này đã được chuyển nhượng nên phải cấp giấy cho người mua và điều chỉnh lại giấy cho chủ cũ. Đây là trường hợp cấp giấy lần đầu, quận, huyện sẽ là cơ quan có thẩm quyền.
Tùy từng trường hợp để phân bổ thẩm quyền
Cuối tháng 11/2017, Sở TN&MT có văn bản báo cáo UBND TP đề xuất hướng giải quyết. Theo Sở tình trạng tự ý chuyển mục đích, phân lô, chuyển nhượng bằng giấy tay không chỉ do lỗi của người sử dụng đất mà còn do công tác quản lý chưa chặt chẽ, quy hoạch “treo” kéo dài.
Tùy từng trường hợp mà Sở hay huyện sẽ có thẩm quyền giải quyết
Sở đề nghị trước khi cấp giấy cần phải xem quá trình xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng, thời điểm sử dụng đất, sự phù hợp về quy hoạch, đảm bảo hạ tầng... “Trong những trường hợp này, nếu đủ điều kiện thì được cấp giấy mà không phải ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng đất. Không đủ điều kiện được cấp giấy thì xem xét cho sử dụng đất theo hiện trạng đến khi Nhà nước thu hồi đất nhưng người dân phải thực hiện đăng ký đất đai”, giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Toàn Thắng đề nghị.
Về thẩm quyền giải quyết, Sở TN&MT kiến nghị TP giao quận, huyện kiểm tra, rà soát hồ sơ và báo cáo Sở về nguồn gốc pháp lý đất. Đồng thời cung cấp thông tin về thời điểm, hạn mức; tách thửa, chuyển nhượng; hiện trạng và sự thay đổi của hiện trạng so với giấy chứng nhận gốc; kết quả xử lý vi phạm (nếu có). Trong trường hợp đất có biến động do chuyển nhượng nhưng không thay đổi hiện trạng, mục đích sử dụng đất so với giấy đỏ gốc và đủ điều kiện cấp giấy thì Sở TN&MT sẽ ký giấy. Nếu có thay đổi với giấy đỏ gốc thì thẩm quyền thuộc quận, huyện. “Những hồ sơ này phải kiểm tra, rà soát từng trường hợp cụ thể. Do đó việc cấp giấy có thể sẽ lâu hơn thời gian quy định” - ông Thắng lưu ý.
Được biết Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến đã có văn bản chấp thuận đề xuất của Sở TN&MT.
MuaBanNhaDat theo Thời Báo Kinh Doanh