Báo cáo tháng 2.2018 của Quỹ đầu tư Tundra Fonder, Thụy Điển, lần đầu tiên công bố khoản đầu tư vào Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Bến Thành (BTJ), là một trong năm khoản đầu tư tốt nhất của quỹ trong hai tháng đầu năm, với tỷ lệ tăng trưởng 17,3%.
Tỷ lệ tăng trưởng này chủ yếu đến từ Precita, tài sản đáng giá nhất của BTJ, làm nên sức hấp dẫn với các nhà đầu tư như Mekong Capital hay Tundra Fonder.
Tại cuộc họp đại hội cổ đông thường niên 2018 của chuỗi cửa hàng trang sức PNJ, các cổ đông cũng nhắc đến Precita như một đối thủ cạnh tranh tiềm tàng. Một cổ đông của PNJ nói với Forbes Việt Nam, nếu có điều gì khiến anh băn khoăn nhất về PNJ, đó chính là sự phát triển của Precita. Xây dựng từ tháng Năm năm ngoái, sau một năm, Precita đã có chuỗi 13 cửa hàng hiện diện tại các đường phố và trung tâm thương mại lớn thuộc thành phố Hồ Chí Minh.
Ông Christopher E.Freund, tổng giám đốc Mekong Capital, quỹ đầu tư đang nắm giữ 49% cổ phần của BTJ, nói với Forbes Việt Nam, công ty dự kiến sẽ mở khoảng 100 cửa hàng Precita trong vòng 5 năm.
Đây là tốc độ tương đối chậm so với các chuỗi bán lẻ khác, nhưng do đặc thù ngành này, Precita cần chinh phục niềm tin của khách hàng trước. Đầu tư vào lĩnh vực trang sức cần một tầm nhìn dài hạn, ông Christopher E.Freund cho biết.
Mekong Capital đã đầu tư tổng cộng 7,6 triệu đô la vào BTJ dưới dạng mua cổ phiếu và tài trợ một phần khoản nợ. Christopher E. Freund hiện cũng đang giữ ghế chủ tịch Hội đồng quản trị BTJ.
Lý do Mekong Capital lựa chọn BTJ, theo ông Freund, là do quỹ này đánh giá cao thị trường bán lẻ trang sức tại Việt Nam. Đồng thời, BTJ là thương hiệu phát triển lâu đời, từ năm 1986.
Theo đánh giá của Hội đồng vàng thế giới (WGC) trong báo cáo xuất bản đầu tháng 2.2018, năm 2017 nhu cầu vàng trang sức tại Việt Nam tăng 7% lên mức 16,5 tấn, mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2008. Tổ chức này cho rằng nguyên nhân đến từ mức tăng mạnh mẽ của GDP năm vừa qua, đạt mức 6,81%, cao nhất trong vòng chín năm qua. Tầng lớp trung lưu và giàu có, đối tượng tiêu thụ chính của ngành trang sức được dự đoán sẽ chiếm khoảng một phần ba dân số vào năm 2020.
Mekong Capital đã quyết định đầu tư vào BTJ từ năm 2016 và bắt đầu thay đổi đội ngũ lãnh đạo tại đây. Quỹ đầu tư này có kinh nghiệm với hai chuỗi bán lẻ đã rất thành công là Thế giới di động và PNJ, trong đó PNJ là doanh nghiệp có cùng ngành nghề với BTJ.
Với việc tham gia vào BTJ, Mekong Capital cho biết gần như tổ chức lại từ đầu hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty.
Precita đã mời bà Shipra Jain, người có bề dày 16 năm kinh nghiệm trong ngành thời trang và trang sức ở nhiều thị trường lớn như Mỹ, Đông Nam Á, Ấn Độ - về làm giám đốc điều hành. Bà Jain cũng là một trong những lãnh đạo chủ chốt của Tahishq – thương hiệu bán lẻ trang sức số 1 Ấn Độ và BluesStone.com – một trong những trang thương mại trang sức trực tuyến hàng đầu.
Không đưa ra con số cụ thể, tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên 2017, ông Freund cho biết chi phí quản lý năm 2016 tăng mạnh do công ty tuyển dụng đội ngũ quản lý chuyên nghiệp và nhân viên giỏi để phát triển công ty theo đúng định hướng. Tỷ trọng chi phí quản lý sẽ giảm đáng kể trong vài năm tới khi lợi nhuận của công ty tăng lên.
Đội ngũ lãnh đạo của Precita đang cho thấy những nỗ lực trong khâu thiết kế nhằm đưa ra những mẫu trang sức có phần khác biệt với thị trường. Ví dụ những mẫu đính đá CZ (một dạng đá giả kim cương) của cửa hàng khá lạ mắt với các mẫu đá dài thay vì các kiểu dáng tròn hoặc oval tương đối quen thuộc.
Ngành kinh doanh bán lẻ trang sức vẫn còn nhiều khoảng trống khi chưa có nhiều chuỗi ở Việt Nam, nhưng cũng là lĩnh vực có nhiều thách thức khi chi phí mặt bằng ngày càng cao, và thị hiếu người dân còn chưa hình thành rõ rệt.
Precita cũng phải đối mặt với không ít khó khăn. Cửa hàng đầu tiên của Precita mở tại đường Lê Lợi, con đường trung tâm sầm uất của thành phố Hồ Chí Minh. Nhưng giữa tháng Năm, Precita đã phải đóng cửa cửa hàng đầu tiên này. Nguyên nhân, theo một nguồn tin từ công ty cho biết, do bị chặn đường làm tuyến Metro, cửa hàng không đáp ứng đủ lưu lượng khách. Suốt một năm hoạt động, một nửa thời gian cửa hàng này đã bị hàng rào chắn ngay giữa tuyến phố Lê Lợi. Precita cho biết khi tuyến Metro hoàn thành, công ty sẽ xem xét mở lại cửa hàng tại đây.
So với các tên tuổi lâu đời như PNJ, SJC, Bảo Tín Minh Châu,… Precita quá mới mẻ và phải mất thời gian không ngắn để định danh trên thị trường trang sức. Trong khi Precita mới mở 13 cửa hàng, thì số lượng cửa hàng của các chuỗi đã lên con số hàng chục, thậm chí hàng trăm.
Freund cho rằng các chuỗi cửa hàng hiện đại đang có xu hướng lấy thị phần từ các cửa hàng độc lập truyền thống. Mặc dù bề ngoài có vẻ như các chuỗi đang cạnh tranh với nhau, nhưng thực tế là hầu hết các chuỗi đều đang phát triển nhanh chóng cùng một lúc, cùng nhau lấy đi thị phần từ các cửa hàng độc lập. Đó là câu chuyện đã xảy ra với Thế giới di động và FPT Retail, bây giờ đến lượt PNJ và Precita.
Các nhà phân tích của Chứng khoán Vietcombank (VCBS) có vẻ cũng cùng quan điểm với Mekong Capital khi cho rằng kinh doanh trang sức là thị trường có sự phân tán cao với 80% thị phần đang nằm trong tay các cơ sở kinh doanh quy mô nhỏ, chỉ còn khoảng 20% cho các doanh nghiệp lớn như PNJ, SJC, Doji, Bảo Tín Minh Châu,…
Đây là cơ hội cho các chuỗi bán lẻ mở rộng thị phần, như cách mà Thế giới di động và FPT Retail đã làm trước đó với thị trường bán lẻ điện thoại di động và các thiết bị điện tử.
Đứng đầu thị trường, PNJ cũng chỉ chiếm trên 5% thị phần trang sức (tính đến cuối năm 2016), theo đánh giá của VCBS. Năm 2017, PNJ đã tăng trưởng doanh thu 28%, đạt trên 11.000 tỉ đồng, với việc mở thêm hơn 50 cửa hàng trong năm.
Theo tài liệu đại hội đồng cổ đông 2017, BTJ tiếp tục đặt kế hoạch lỗ 58 tỉ đồng trong năm 2017 sau hai năm thua lỗ trước đó, lần lượt 6,5 và 24,3 tỉ đồng. Nếu đúng kế hoạch, trong ba năm từ 2015-2017, các khoản lỗ của BTJ đã tăng dần. Vốn điều lệ của BTJ tính đến tháng tư năm ngoái đạt gần 120 tỉ đồng.
Hiện tại công ty chưa công bố kết quả kinh doanh 2017 cũng như kế hoạch 2018. Sẽ không bất ngờ nếu công ty tiếp tục thua lỗ trong năm 2018, khi việc kinh doanh một thương hiệu mới đang được hình thành.