SGK mới được biên soạn khoa học nhằm tránh lãng phí tối đa. Ảnh: Hữu CườngGD&TĐ - Câu chuyện SGK được dư luận đặc biệt quan tâm sau thảo luận về Chương trình GDPT mới của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong khuôn khổ cho ý kiến về dự thảo Luật GD (sửa đổi).Về nội dung này, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT), làm rõ quan điểm của các ĐBQH là xem xét thực hiện một chương trình, nhiều bộ SGK cẩn trọng, có lộ trình để bảo đảm thành công; không mâu thuẫn với chủ trương trong Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình SGK GDPT.Căn cứ quan trọng- Tại cuộc họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, kết luận được đưa ra là “trước mắt chỉ thống nhất một bộ SGK”. Như vậy là vào năm học 2020 - 2021 thời điểm chúng ta thực hiện Chương trình GDPT mới, chỉ có một bộ SGK do Bộ GD&ĐT thực hiện. Ông có suy nghĩ gì trước kết luận này?- Kết luận số 2649 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại kỳ họp thứ 31 có đề cập đến vấn đề chương trình, SGK; trong đó giao Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất trên cơ sở Nghị quyết 88 và báo cáo Quốc hội xem xét quyết định. Bộ GD&ĐT sẽ tham mưu Chính phủ thực hiện việc này.PGS.TS Nguyễn Xuân ThànhNhiều ý kiến nêu việc thực hiện một bộ SGK như là sự việc đã được quyết định rồi. Nhưng không phải vậy. Cần hiểu đúng kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chúng ta cần nghiên cứu thực hiện cẩn trọng, có lộ trình, nhưng vẫn trên cơ sở Nghị quyết 88. Trên cơ sở đó, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục nghiên cứu, chuẩn bị tất cả các điều kiện để triển khai chương trình mới tốt nhất.Cụ thể, Nghị quyết 88 quy định: Thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK; có một số SGK cho mỗi môn học… Khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn SGK trên cơ sở chương trình GDPT. Để chủ động triển khai Chương trình GDPT mới, Bộ GD&ĐT tổ chức việc biên soạn một bộ SGK đầy đủ cho tất cả các môn học. Bộ SGK này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các SGK do tổ chức, cá nhân biên soạn.Chương trình GDPT mới đã được Bộ GD&ĐT ban hành theo Thông tư số 32 ngày 26/12/2018 và hiện đang triển khai thực hiện. Đây chính là căn cứ quan trọng nhất cho việc dạy học ở trường phổ thông. SGK cụ thể hoá chương trình GDPT là tài liệu chính thức được sử dụng để dạy học trong nhà trường.Do đó, điều quan trọng là cần giúp các thầy cô giáo hiểu rõ về chương trình, từ đó thực hiện một cách chất lượng, hiệu quả ngay từ ngày đầu tiên.Không lãng phí- Như vậy, hiểu đúng ý kiến mới đây của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là “trước mắt chỉ thống nhất một bộ SGK” chứ không phải là “chúng ta chủ trương một chương trình và một bộ SGK”. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều NXB, các nhóm tác giả đã khởi động viết SGK và nhiều nhóm tác giả đã xong SGK lớp 1. Việc trước mắt chỉ thống nhất 1 bộ SGK liệu có gây ra lãng phí và mất công cho các NXB đang tập hợp nhóm tác giả để biên soạn bộ SGK?- Từ Nghị quyết số 29/NQ-TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT đến Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình SGK GDPT, khi chúng ta xây dựng Chương trình GDPT mới đã tính đến xu hướng của quốc tế. Nghị quyết 88 quy định có một số SGK cho mỗi môn học – đó là chúng ta theo xu hướng chung của quốc tế.Tinh thần Nghị quyết 88 là có thể có một số SGK cho mỗi môn học, nên các tổ chức, cá nhân, một số NXB cũng có thể đã nghiên cứu chương trình dự thảo đưa lên mạng xin ý kiến từ tháng 1/2018 để dự thảo, hình dung việc mình sẽ sẵn sàng cho viết SGK.Bộ SGK do Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn hay do tổ chức, cá nhân nào biên soạn thì khi sử dụng, mỗi giáo viên cần phát huy tinh thần sáng tạo của mình để làm sao thiết kế được bài học thiết thực, gắn với thực tiễn, đặc biệt là gắn với bối cảnh nơi HS sinh sống. Như vậy, con đường từ kiến thức trong chương trình đến với thực tiễn cuộc sống gần gũi. Chỉ khi nào kiến thức ấy được học sinh vận dụng ngay vào cuộc sống hàng ngày của các em thì các em sẽ phát triển được phẩm chất và năng lực.PGS.TS Nguyễn Xuân ThànhNếu trong trường hợp chúng ta thực hiện theo lộ trình và Quốc hội giao Chính phủ tham mưu về lộ trình đó, thì có thể có độ trễ một chút nào đó theo tính toán cho phù hợp cũng không thể coi là một sự lãng phí. Vì lãng phí là khi SGK đã được in ra, tốn kém tiền của nhưng không dùng. Còn đây, các cá nhân, tổ chức mới dự thảo, thiết kế sẽ có thêm thời gian, cơ hội để điều chỉnh, hoàn thiện dự thảo trước khi đưa ra Hội đồng thẩm định, chứ không phải công sức bị bỏ phí.Xin nhấn mạnh là mọi SGK đều phải được Hội đồng quốc gia thẩm định, kể cả bộ SGK của Bộ GD&ĐT, với các tiêu chí theo Thông tư số33/2017/TT-BGDĐT.Như vậy, chúng ta phải hiểu một cách thống nhất để có suy nghĩ, đóng góp trí tuệ cho ngành, cho người thụ hưởng là học sinh, giáo viên. Khi có trí tuệ của các thầy cô, các nhà khoa học tập trung vào biên soạn bộ SGK, không vội vàng, có suy nghĩ cẩn trọng, trên cơ sở hiểu thấu rõ chương trình… thì chắc chắn sẽ có kết quả tốt.Ảnh minh họaXây dựng kế hoạch chi tiết- Bộ GD&ĐT sẽ có lộ trình, cách làm như thế nào để không chỉ các đại biểu cảm thấy an tâm mà cả học sinh, giáo viên, nhà trường khi được lựa chọn những bộ SGK cũng cảm thấy an tâm khi triển khai CT GDPT mới?- Nghị quyết 88 giao Bộ GD&ĐT ban hành tiêu chí đánh giá SGK và phê duyệt SGK được phép sử dụng trên cơ sở kết quả thẩm định của Hội đồng quốc gia thẩm định SGK; hướng dẫn việc lựa chọn SGK trong các cơ sở GDPT. Chính phủ ban hành cơ chế tài chính bảo đảm công bằng trong việc biên soạn và sử dụng SGK...Bộ GD&ĐT là đơn vị quản lý Nhà nước đã quy định rất rõ về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa SGK; tiêu chuẩn tổ chức, cá nhân biên soạn SGK; tổ chức và hoạt động của Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK trong Thông tư số33/2017/TT-BGDĐT được Bộ GD&ĐT ban hành ngày22/12/2017.Bộ GD&ĐT đang biên soạn Thông tư hướng dẫn việc lựa chọn SGK của các cơ sở giáo dục phổ thông. Đồng thời, triển khai từng bước để biên soạn bộ SGK theo Nghị quyết 88 của Quốc hội để bảo đảm triển khai chương trình mới thành công.Cụ thể, Bộ GD&ĐT đã xây dựng kế hoạch rất chi tiết từ trước và sau khi ban hành Chương trình GDPT mới. Đang thực hiện từng bước rất chắc chắn, bảo đảm đầy đủ quy trình, từ biên soạn; biên tập; làm thành bộ mẫu; tổ chức thực nghiệm nội dung phương pháp, hình thức tổ chức dạy học theo bộ SGK do Bộ biên soạn để hoàn thành trước mắt là SGK cho lớp 1. Sau đó là in ấn, phát hành, tổ chức tập huấn cho 100% giáo viên dạy lớp 1, tức khoảng 70.000 thầy cô.- Xin cảm ơn ông!Lâu nay chúng ta vẫn phân biệt bộ SGK do Bộ GD&ĐT biên soạn và bộ SGK do các tổ chức, cá nhân khác biên soạn. Có lẽ không nên có sự phân biệt này vì tất cả các bộ SGK sau này được sử dụng đều phải qua Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK thẩm định, đồng ý và trình Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt, và đều là “của Bộ”. Sau đó, thầy cô và HS căn cứ thực tế, năng lực, sự phù hợp để lựa chọn cho hiệu quả nhất; nhằm tổ chức tốt nhất hoạt động dạy học; sao cho HS được tích cực, chủ động tiếp nhận kiến thức và vận dụng nó thì chúng ta sẽ thực hiện được mục tiêu là phát triển phẩm chất năng lực. - PGS.TS Nguyễn Xuân ThànhHiếu Nguyễn (Thực hiện)