Những hình ảnh trong bộ phim Under the Tuscan Sun đã ám ảnh tôi nhiều năm, khiến tôi luôn nghĩ rằng: Nếu đến Ý, tôi sẽ chỉ đến vùng Tuscany, thành phố Florence, một vùng đồng quê không quá sôi động nhưng dường như là nơi hiếm hoi còn lưu giữ được phong vị thuần chất nhất của nước Ý.
Sống chậm ở Florence
Máy bay đưa tôi đến thành phố Florence – thủ phủ của vùng Tuscany vào một ngày nắng đẹp giữa mùa Hè. Không có những tòa nhà chọc trời, rất ít tuyến metro, Florence xinh đẹp và bề thế bởi những nhà thờ Công giáo lộng lẫy, những con hẻm nhỏ mát rượi bởi trên tường, dưới chân đều là đá xanh nguyên khối. Loáng một cái lại có một chiếc xe tải cỡ trung chạy ngang qua mặt, và thay vì dán những bảng hiệu quảng cáo chi chít như thường thấy, những chiếc xe này khiến tôi bật cười vì dán tranh của Da Vinci – niềm tự hào của hội họa, điêu khắc và kiến trúc Ý. Trên đường về phòng nghỉ, tôi gặp không ít những nghệ sĩ chơi nhạc cổ điển trên phố. Bản Schindler’s List trên phố cổ chiều hôm ấy của một tay violon già chắc có lẽ là bản nhạc hay nhất tôi từng nghe. “Thành phố gì mà đáng yêu như thế”, tôi cứ vừa đi vừa nhủ thầm.
Việc đầu tiên của tôi là cất va li và đi tìm một món gì đó dằn bụng. Một chiếc bánh mì sandwich kiểu Florence? Tôi đến cửa hàng bánh mì Semel – một trong những cửa hàng nổi tiếng nhất ở Florence, nơi không chỉ có những chiếc bánh sandwich với nhân kẹp là các món “gia truyền” của tiệm như thịt heo nướng Porchetta hầm với bắp cải đen và lá lách cừu, bánh nhân phô mai pecorino với mật ong, mà còn là nơi bán rượu vang uống kèm với giá rất rẻ 1 Euro/ly. Semel được điều hành bởi những chàng trai xăm trổ vui tính. Họ vừa ca hát vừa làm bánh mì, vừa nhún nhảy vừa tính tiền.
Nếu cần đến một nơi để “sống chậm”, để đắm chìm trong nghệ thuật và ẩm thực đỉnh cao, khó nơi nào qua được Tuscany. Không phải ngẫu nhiên mà ẩm thực Tuscany được hầu hết các nhà hàng Ý chọn là phong cách ẩm thực đầy tự hào để giới thiệu ra thế giới. Một anh bạn người Ý trước đó đã nhắc đi nhắc lại với tôi rằng: “Nhất định phải ăn Fiorentina – nếu không cô coi như chưa từng đến Tuscany!”. Fiorentina có tên đầy đủ là Bistecca alla Fiorentina – một món ăn đặc trưng gắn liền với sự hưng thịnh của thành phố Firenze (Florence), xứ Toscana (Tuscany) vào thế kỷ XVI. Phần thịt để làm Fiorentina phải là miếng porterhouse lấy từ những con non thuộc giống bò lớn và cổ xưa Chianina vẫn được nuôi ở các đồng cỏ xứ Tuscany.
Thành phố Florence ngập trong những bảo tàng và những thánh đường đồ sộ. Dù rất thờ ơ với những nơi “khách du lịch phải đến”, tôi vẫn phải mua vé vào hai nơi: Bảo tàng Galleria dell’Accademia – nơi trưng bày bức tượng chàng David khỏa thân và nhà thờ chính tòa Cattedrale di Santa Maria del Fiore – nhà thờ Công giáo lớn nhất ở châu Âu. Cha đẻ của bức tượng này – Michelangelo thực hiện tác phẩm trong hai năm trời khi ông mới 26 tuổi, từ một tảng đá cẩm thạch lớn. Những ngày ở Tuscany, tôi lưu lại ngôi nhà của Vaan – một ngôi nhà kiểu Ý chính gốc: trần cao, tường trắng, xà gỗ vững vàng thách thức thời gian. Mỗi chi tiết nhỏ trong nhà đều được mạ vàng lấp lánh: từ cái tay nắm cửa, cho đến… hộp đựng giấy trong nhà vệ sinh.
Tranh Phục hưng treo khắp phòng và một cái giường không thể êm ái ngọt ngào hơn. Vaan – bà chủ nhà đặt cho ngôi nhà này cái tên thật buồn cười: Studio Ngây thơ – Studio Innocenti. Bà xởi lởi và đáng yêu như một bà mẹ. Vaan luôn mách cho tôi những nơi thú vị mà chắc hẳn nếu lò dò đi một mình, tôi sẽ chẳng kiếm ra. “Nếu muốn ngắm hoàng hôn đẹp nhất ở Tuscany, hãy lên đỉnh Piazzale Michelangelo nhé!” – Vaan nói khi thấy tôi rất mê chụp ảnh. Trên đỉnh, chúng tôi ngồi nghe nhạc, uống bia rồi đợi đến khi mặt trời lặn hẳn (khoảng 11 giờ đêm) mới xuống. Trên đường về, tôi gặp người nghệ sĩ vẽ tranh trên mặt đường. Không hào nhoáng, không lụa là, chỉ mấy mẩu phấn vụn và đôi bàn tay trần bôi xóa, cô tạo ra bức tranh La Joconde tuyệt mỹ ngay trên mặt đường thô ráp.
Càng ở lâu ở thành phố Florence tôi càng thấm: Vì sao người Ý gọi Florence là thành phố nghệ thuật của họ. Người Florence tôn sùng nghệ thuật, họ chơi những thú chơi cổ điển, xa xỉ nhưng không bao giờ lỗi thời: làm đồ da, chơi bút máy viết mực, làm giấy thủ công với chất lượng thượng hạng. Đó cũng là đặc trưng của nơi này: một đời sống thong dong, yên ả, chẳng màng thế sự và cuộc đời gập ghềnh ngoài kia…
Miền quê tươi đẹp
Người Ý có một câu nói rất nổi tiếng: “La dolce vita – Cuộc sống luôn tươi đẹp”. Nó nhắc tôi đừng nhìn đời theo cách mà số đông chọn, hãy nhìn theo cách mà bạn nghĩ. Thành phố Florence nói riêng, hay Tuscany nói chung đã cho tôi những cảm xúc tuyệt vời về tình yêu dành cho cuộc sống này!
Những ngày sau đó, tôi bắt xe lửa đi về miền quê của Tuscnay: là Siena, là Cortona, Chianti… Bấy giờ hoa hướng dương đã phủ kín khắp các cánh đồng vùng quê. Trong vườn, cà chua đã chín mọng để làm món mì spaghetti truyền thống. Những quả cam đỏ ối đã trĩu cành rực rỡ nhảy nhót như những đám lửa nhỏ trên cành. Táo và lê đã ửng màu nắng chuẩn bị cho vụ thu hoạch đầu Thu. Con mèo hoang nằm ngả ngớn trên đống quả chín rụng như tiểu thư của dòng họ Medici quyền quý… Tôi nghĩ đó là những khoảnh khắc mình sẽ chẳng bao giờ quên được trong đời. Một mùa Hè thật khác biệt, ấm áp và lãng du đúng như những gì tôi đã từng mơ ước. Tựa đề của bài viết này cũng là tựa cuốn sách của một người bạn mà tôi rất yêu quý. Chị đến để cùng người bạn đời của mình – một chàng trai Ý cao 1m95, xây dựng một trang trại du lịch nhỏ để chuyển hẳn về Tuscany sinh sống. Ai có thể rời đi nếu đã đến đây nhỉ? – Tôi tự hỏi và tự cười vì đã có câu trả lời.
Ở thành phố Florence có một bức tượng bằng đồng rất nổi tiếng: Tượng chú lợn rừng II Porcellino được đặt ngay cổng chợ đồ da Mercato Nouvo. Mọi người đến đây sẽ đặt tiền xu vào mõm lợn, xoa mũi chúng và cầu nguyện. Tương truyền rằng nếu đồng xu của bạn rơi xuống nước khi len qua một chấn song nhỏ, bạn sẽ gặp nhiều may mắn trong cuộc sống và có cơ hội trở lại Florence. Tôi cũng muốn thử vận may xem đời có may mắn như ta ao ước hay không. Bạn đoán xem, đồng xu của tôi có rơi vào rãnh không? Nó rơi ngay từ lần đầu tiên! Vậy là tôi sẽ có cơ hội quay lại Tuscany, quay lại thành phố Florence, quay lại những xưởng đồ da truyền đời tinh xảo, những tiệm bán giấy thủ công mà mỗi cuốn sổ làm ra là cả một tác phẩm nghệ thuật, những tiệm bán bút máy Visconti với thú vui vừa tao nhã vừa xa xỉ của người Ý. Tôi quay lại để nhặt trái tim đã bỏ quên nơi này.
—
Du lịch Ý – Ngất ngây miền quê Apulia
Du lịch Ý – Đi qua miền di sản phương Bắc