Nỗi lo “đánh nhầm đối tượng”: Doanh nghiệp nội địa kêu cứu trước Nghị định 20

Tại Diễn đàn xu hướng đầu tư bất động sản vừa qua, các chuyên gia một lần nữa phản ánh khó khăn của doanh nghiệp trong ngành khi áp dụng quy định khống chế trần lãi vay được nêu trong Khoản 3, Điều 8 của Nghị định 20/2017, được xây dựng nhằm chống chuyển giá. Theo quy định này, chi phí lãi vay trong kỳ của doanh nghiệp được trừ xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không được vượt quá 20% tổng lợi nhuận thuần. Nếu vượt quá 20%, phần chi phí lãi vay sẽ bị coi là chi phí không hợp lý và bị tính thuế.

Ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA), cho rằng nghị định 20 ảnh hưởng tới các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là những tập đoàn trong nước. Theo ông, hiện mô hình của nhiều doanh nghiệp là tập đoàn đứng ra vay tiền, sau đó cho các công ty con vay lại. Ông cho rằng Nghị định 20 nhằm chống chuyển giá với các doanh nghiệp ngoại, nhưng mục tiêu này có thể bị trượt, ảnh hưởng đến những doanh nghiệp trong nước - vốn là những đối tượng không nằm trong nghi vấn.

Và nếu không điều chỉnh lại chính sách này, trong tương lai có thể tạo thêm gánh nặng, thủ tiêu động lực của doanh nghiệp. Ông đề xuất cùng với việc nghiên cứu sửa đổi chính sách, ngành tài chính có thể đề nghị dừng quy định này.

Chuyên gia tài chính - ngân hàng, ông Cấn Văn Lực cho rằng mục tiêu của Nghị định này chưa chính xác. Ông phát biểu thêm, quy định hiện hành với con số khống chế 20% thực tế chưa phù hợp với doanh nghiệp trong nước, dẫn chứng là tại châu Âu đã có quy định tương tự, song tỷ lệ khống chế là 30%.

“Doanh nghiệp Việt Nam đi vay rất nhiều, nên tỷ lệ khống chế tối thiểu theo tôi phải trên 30%. Hơn nữa, thị trường vốn của nước ta chưa phát triển, nhiều doanh nghiệp chưa phát hành cổ phiếu được. Tại các nước châu Âu, thị trường chỉ dựa 35% vốn ngân hàng, song tại Việt Nam thì tỷ lệ này là 60-65%”, ông Lực nói, đồng thời dẫn số liệu phân tích của nhóm chuyên gia tài chính cho thấy 20 doanh nghiệp lớn nhất niêm yết trên sàn đều bị ảnh hưởng bởi quy định nói trên.

Không chỉ những doanh nghiệp bất động sản, gần đây, Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán cũng có văn bản gửi Chính phủ phản ánh khó khăn của doanh nghiệp lĩnh vực này về điều khoản nói trên tại Nghị định 20. “Mối quan hệ giao dịch liên kết ở các doanh nghiệp trong nước khác với giao dịch liên kết đa quốc gia. Bởi chi phí của các đơn vị này sẽ là thu nhập của doanh nghiệp khác và tất cả đều nộp thuế ở Việt Nam”, Hiệp hội nêu trong văn bản.

Công ty chứng khoán là doanh nghiệp đặc thù được cấp phép cho vay giao dịch ký quỹ, một hoạt động tương tự như tín dụng của các ngân hàng. Để có vốn giao dịch ký quỹ, các công ty cần đi vay từ tổ chức tín dụng, hoặc thực hiện phát hành trái phiếu, từ đó phát sinh chi phí đi vay tương ứng để tài trợ vốn cho hoạt động này. “Quy định này gây cản trở doanh nghiệp trong việc huy động vốn để phát triển hoạt động kinh doanh, mở rộng quy mô nghiệp vụ cho vay giao dịch ký quỹ", Hiệp hội nêu trong văn bản.

Việc cơ quan quản lý chưa có văn bản hướng dẫn cũng khiến một số cục thuế địa phương lúng túng khi triển khai. Doanh nghiệp theo đó cũng gặp khó khăn khi cân đối nguồn vốn phục vụ kinh doanh, làm giảm lợi nhuận - nguồn đóng góp ngân sách. Thậm chí, một số doanh nghiệp có thể thua lỗ kéo dài bởi những quy định này.

Ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp lớn, cho biết quy định chỉ tiêu lợi nhuận lãi vay khi vay vốn là giải pháp đảm bảo người vốn ít cũng như vốn nhiều được công bằng khi vào cùng thị trường, làm một dự án. Nghị định hiện được áp dụng với doanh nghiệp cả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, ông cũng cho biết thời gian qua, nhiều doanh nghiệp trong nước kêu khó với quy định này.

“Tôi đồng tình việc cần xem xét, điều chỉnh như doanh nghiệp phản ánh nhưng phải có những số liệu cụ thể để chứng minh. Ví dụ vốn thực bao nhiêu, áp dụng mức khống chế 20% ảnh hưởng như thế nào, đồng thời sẵn sàng công khai minh bạch các con số này?...”, ông Phụng nói.

Đây không phải là lần đầu các chuyên gia, doanh nghiệp đề cập đến quy định khống chế trần lãi vay 20% gây khó khăn cho doanh nghiệp trong nước. Trước đó, các doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Than - Khoáng sản, Tổng công ty lắp máy Việt Nam... đều bị lúng túng khi thực hiện vì quy định này có thể khiến họ phải nộp thêm hàng trăm tỷ tiền thuế thu nhập doanh nghiệp.

Nghị định 20/2017 được xây dựng nhằm chống chuyển giá, chống các tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp nước ngoài (FDI) lợi dụng phí lãi vay để chuyển lợi nhuận từ Việt Nam ra nước ngoài. Tuy nhiên, các tập đoàn, tổng công ty và công ty thành viên lại vướng mắc nhiều nhất dù đây là những đơn vị không hoặc rất ít động cơ chuyển giá thông qua việc sắp xếp các giao dịch vay.

MuaBanNhaDat theo TBKD